[Event "Interne DSC ronde 6"] [Site "?"] [Date "2023.04.22"] [Round "?"] [White "Gert, Legemaat"] [Black "Julian, Oskam"] [Result "0-1"] [ECO "C65"] [Annotator "HenkBos"] [PlyCount "96"] [EventDate "2023.??.??"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 Nf6 4. d3 Bc5 5. O-O Nd4 6. Nxd4 Bxd4 7. c3 Bb6 8. Qe2 c6 9. Bc4 O-O 10. Bg5 h6 11. Bh4 d6 12. Kh1 g5 13. Bg3 Bg4 14. f3 Be6 15. Nd2 Nh5 {De stelling is in evenwicht} 16. Rfd1 $2 {Maar dit is te langzaam. Van het gedroomde d4 gaat het niet komen.} Nxg3+ 17. hxg3 d5 $1 {Zwart is eerder met de klassieke centrumdoorbraak en maakt de weg vrij voor een Koningsaanval.} 18. Bb3 Qf6 19. g4 Kg7 {Julian speelt verrassend heel direct op de Koningsaanval via de h-lijn. Hoewel Gert de half-open h-lijn heeft, moet hij waardevolle tempi verliezen om de Torens te mobiliseren.} 20. g3 $2 $19 { Fout, het gaat nu heel hard.} ({alleen} 20. exd5 cxd5 21. Re1 {houdt de boel nog een beetje bij elkaar} Bc7 22. Nf1 $1 $17 {maar zwart heeft duidelijk voordeel.}) 20... Rh8 21. Kg2 h5 22. gxh5 Bh3+ $1 {[#] Zo dan! Een mooi en noodzakelijk stukoffer.} 23. Kxh3 Rxh5+ 24. Kg2 Rah8 25. Rh1 Qh6 $1 { Triplering op de h-lijn} 26. Qe1 Rh2+ 27. Rxh2 Qxh2+ 28. Kf1 Qh1+ 29. Ke2 Qg2+ 30. Kd1 (30. Qf2 Qxf2+) 30... Rh1 31. Kc2 Rxe1 32. Rxe1 {[#] De rook is opgetrokken en de ruine smeult nog na...} d4 {Gewoon een heel goede zet, maar (spoiler alert! )toch zal Julian achteraf wel spijt hebben dat hij hier niet op gewoon g3 geslagen heeft.} 33. g4 Ba5 34. a4 Qf2 35. Rb1 a6 36. Ba2 { Sneaky! Gert speelt zijn laatste praktische troef uit.} Bb6 $6 ({Tja, moet ik deze zet een vraagteken geven? Stockfish geeft nog steeds -3! Maar} 36... dxc3 $1 37. bxc3 b5 38. axb5 cxb5 $18 {is beter. Nu kan de loper wel naar b6. De stelling is open en niet onbelangrijk: de b-lijn is dicht.}) 37. c4 $1 { Slim! Dan maar van achter de kantelen verdedigen. Het witte plan wordt steeds duidelijker...} c5 {Beste zet zegt de computer...} 38. b4 $1 cxb4 39. Bb3 $3 { [#]En Gert heeft een "Vesting". Een vesting is een spectaculair fenomeen in de schaakliteratuur. Er is sprake van een vesting als de Koning van de partij die materieel in het nadeel is, niet benaderd kan worden. Het is eigenlijk een soort dynamische patstelling waarin uiteindelijk de zetten alleen maar herhaald kunnen worden. En dus is de stelling remise. Daar is veel over gezegd en geschreven. Een beroemde uitspraak van Carlsen in 2016: "I don't believe in fortresses!". Daarmee bedoelde hij te zeggen dat, hoewel ze weldegelijk bestaan, de meeste stellingen die op een vesting lijken toch gesloopt kunnen worden en dus pseudo-vestingen zijn. Ook in de ontwikkeling van het computerschaak heeft de (pseudo-)vesting een interessante rol gespeeld. Zelfs de sterkste schaakprogramma's hebben tot voor kort veel moeite gehad met de waardering van in elkaar geschoven pionnenstructuren. Bij Vesting-stellingen is dat het geval. Als er daadwerkelijk sprake was van een vesting gaf de computer tot voor kort in alle varianten dezelfde waardering. Alleen was die waardering niet 0,00, maar bijvoorbeeld -5.02 voor de partij die materieel in het nadeel is! Met de komst van de laatste generatie schaakprogramma's (A.I.) is dit euvel verholpen. Een echte vesting wordt gewaardeerd op 0.00: remise dus. Een pseudo-vesting, waar Carlsen op doelt, wordt gewaardeerd met bijvoorbeeld -5,02. Ik noem deze waardering niet willekeurig. Want Stockfish 16.1 waardeert de diagramstelling in deze partij hierop. Jammer voor Gert en prettig voor Julian. Maar hoe sloop je deze pseudo-vesting? Er zijn hier maar twee strategien. Allereerst kan Julian op de doorbraak b5 spelen.Maar probeer eens in zijn hoofd te kruipen. De witte loper wordt van pion tot bisschop met een prachtig uitzicht gepromoveerd, de a-lijn gaat open voor de witte Toren, hij krijgt een zwakke pion op f7, de zwarte (ongelijke!) loper is een oer-slechte verdediger en bovendien krijgt het paard een prachtig veld op c4. Wit staat in de meeste varianten absoluut niet minder en het is begrijpelijk dat hij dat niet aandurfde. Dan blijft er nog maar één stormram over. Maar die ziet er naar menselijke maatstaven nog onwaarschijnlijker uit. En wat denkt Stockfish er van....? Zelfs nu nog kost het hem/haar moeite om ons duidelijk te maken wat de snelste winst is. Uiteindelijk zie je in alle varianten na 39. Lb3!! ergens de zet f5!! verschijnen. Maar ook als vervolg hierop de zwarte zetten g4, Ld8 en Lg5 en uiteindelijk een tijdige ruil op d2. De enige methode om te penetreren in de witte stelling. In de grootmeesterlijke, virtueel digitale wereld heeft Carlsen gelijk: "I don't believe in fortresses!". In die wereld gaat het verder met} f5 $3 ({In de analoge gewone grote mensenwereld ging het verder met} 39... Ba5 40. Ra1 Bd8 41. Rh1 Qg2 42. Re1 Qh2 43. Rd1 {Gert bood remise aan en Julian accepteerde het remise aanbod. Fijn voor Gert, jammer voor Julian. In dié wereld heeft Gert gelijk: "I do believe in fortresses!".}) 40. gxf5 (40. exf5 $2 Qe2 41. Rh1 e4 42. fxe4 Bc7 43. Rd1 Qxg4 $18 {de vrijpion is te sterk.}) 40... Bd8 41. Rf1 Qh2 42. Rd1 g4 43. fxg4 Bg5 44. Kc1 {Wit handhaaft zijn Vesting.} Qe2 45. Kc2 Bxd2 {Nu is de sloop begonnen} 46. Rxd2 Qe1 $1 {en zwart komt op a1 of op c3 binnen.} 47. Ba2 (47. c5 Qa1 {Dc3 dreigt} 48. Bd5 b3+ $1 {en wit verlies materiaal}) 47... Qa1 48. Bb3 Qc3+ {[#] dat is nog eens op de koffie komen! Zwart geeft mat in 18.} 0-1